Sahar Khodayari | Η γυναίκα που πέθανε για το ποδόσφαιρο

  

 Εάν δεν έχετε ακούσει την ιστορία της "Blue Girl" από το Ιράν, δεν είναι δικό σας λάθος. Αλλά αν είστε ένας από τους λίγους που έχουν ακούσει για το θάνατο της 29χρονης ακτιβίστριας, πιθανότατα αναρωτιέστε γιατί είχε τόσο λίγη προσοχή και απήχηση.

    Τον Μάρτιο του 2019, η Sahar Khodayari προσπάθησε να μπει στο γήπεδο Azadi της Τεχεράνης. Μεταμφιέστηκε σε άντρα, και κρύφθηκε πίσω από τα μπλε και άσπρα χρώματα του αγαπημένου της ποδοσφαιρικού συλλόγου Esteghlal. Γρήγορα συνελήφθη όμως, αφού οι φρουροί ανακάλυψαν ότι ήταν γυναίκα. Όταν εμφανίστηκε στο δικαστήριο, της είπαν ότι ο νόμος προβλέπει από έξι μήνες έως δύο χρόνια στη φυλακή για δημόσια εμφάνιση χωρίς hijab δηλαδή το ενδεδειγμένο ένδυμα των γυναικών. Μόλις έμαθε αυτό, έλουσε τον εαυτό της με βενζίνη έξω από το δικαστήριο και πυρπολήθηκε. Πέθανε μέρες αργότερα στο νοσοκομείο.

    Τα γεγονότα που οδήγησαν στον φρικτό θάνατό της, άρχισαν να ξετυλίγονται πολύ πριν γεννηθεί. Η διακήρυξη της Ισλαμικής Δημοκρατίας στο Ιράν τον Απρίλιο του 1979 θα διαμορφώσει την πορεία της ζωής της - πρωτίστως ως γυναίκα, αλλά και ως οπαδό του ποδοσφαίρου. Εν μέσω του γενικού κοινωνικού διαχωρισμού και της καταστολής, οι γυναίκες απαγορεύτηκαν να εισέλθουν σε γήπεδα ποδοσφαίρου. Η Δημοκρατία και ο αρχηγός της Ayatollah Khoemeini , είχαν σκοπό να βάλουν χέρι σε κάθε πτυχή της αστικής ζωής, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης γυναικείας ομάδας ποδοσφαίρου του έθνους.

    Το 1970, η "Taj Tehran Football Club" έγινε ο πρώτος σύλλογος στο Ιράν που ίδρυσε γυναικεία ποδοσφαιρική ομάδα. Καμία πτυχή του προηγούμενου μοναρχικού καθεστώτος δεν έγινε ανεκτή στο Ιράν μετά την επανάσταση όμως, και ο Τατζ - που σημαίνει "κορώνα" στα Φάρσι - τέθηκε υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης και μετονομάστηκε σε Εστεγκλάλ - "ανεξαρτησία" στα Αγγλικά.

    Ενώ ο μύθος της παθητικής συμμόρφωσης κυριάρχησε στη δυτική αντίληψη για τις γυναίκες του Ιράν, ο θάνατος της Khodayari τόνισε και αναζωογόνησε ένα κίνημα κοινωνικής μεταρρύθμισης που εκδηλώθηκε στο ποδόσφαιρο από την αρχή του καθεστώτος. Κατά τη διάρκεια των 40 ετών που οι γυναίκες έχουν απαγορευτεί από την είσοδο τους στα στάδια, τα κορίτσια και οι γυναίκες συνέχισαν να παίζουν και να παρακολουθούν ποδόσφαιρο, μερικές φορές μπροστά στον κίνδυνο ενός έντονου στίγματος.

    Τα «ανοιχτά γήπεδα», ένα κίνημα γυναικών του Ιράν που επιδιώκουν να τερματίσουν την απαγόρευση, έχουν αποκτήσει εξέχουσα θέση και αναγνώριση την τελευταία δεκαετία. Αφίσες που ζητούσαν την άρση της απαγόρευσης ήταν ορατές στην Αγία Πετρούπολη κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2018 στη Ρωσία και εκτός των εγχώριων σταδίων κατά τη διάρκεια του πρωταθλήματος.

    Οι πράξεις αντίστασης της Khodayari γιορτάστηκαν από τον «Esteghlal» και από τους Ιρανούς οπαδούς ποδοσφαίρου σε όλη τη χώρα. Παρά την πίεση της κυβέρνησης να μην αναγνωρίσει το θάνατό της, η «Blue Girl» - όπως έχει αναφερθεί από τα κοινωνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης - τυπώθηκε στις φανέλες του «Esteghlal» στον πρώτο αγώνα μετά τον θάνατό της.

    Η FIFA, το διεθνές κυβερνητικό σώμα του ποδοσφαίρου, δημοσίευσε μια δήλωση λέγοντας: «Γνωρίζουμε την τραγωδία και λυπούμαστε βαθιά. Η FIFA εκφράζει τα συλλυπητήριά της στην οικογένεια και τους φίλους της Khodayari και επαναλαμβάνει τις εκκλήσεις μας προς τις ιρανικές αρχές να διασφαλίσουν την ελευθερία και την ασφάλεια κάθε γυναίκας που συμμετέχει σε αυτόν τον νόμιμο αγώνα για τον τερματισμό της απαγόρευσης εισόδου στα στάδια για τις γυναίκες στο Ιράν. "

    Στο παρελθόν, το Ιράν αντέδρασε στις παγκόσμιες πιέσεις, καταργώντας προσωρινά την απαγόρευση για συγκεκριμένους αγώνες, ιδίως όταν γνώριζαν πως όλος ο κόσμος παρακολουθεί. Στις 10 Οκτωβρίου, οι γυναίκες έγιναν δεκτές για να παρακολουθήσουν τον αγώνα προκριματικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου μεταξύ του Ιράν και της Καμπότζης, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου του Ιράν. Ενώ η FIFA έχει δώσει εντολή ότι οι γυναίκες πρέπει να επιτρέπεται να είναι στα γήπεδα ποδοσφαίρου για όλους τους αγώνες.

    Αυτό δεν είναι το είδος των αθλητικών ειδήσεων που οι άνθρωποι θέλουν να θυμούνται ή να συζητούν. Δεν πρόκειται για ισότιμη αμοιβή, εκδηλώσεις καθορισμού στόχων ή αλλαγές κανόνων. Αυτό είναι πολύ έξω από τα όρια που γνωρίζουμε ως «αθλητικός ακτιβισμός». Αλλά όπως έχουμε χαράξει ονόματα όπως οι Megan Rapinoe, Alex Morgan και Abby Wambach στο λεξικό των πρωταθλητών για την ισότητα των φύλων, δεν πρέπει να ξεχνάμε το όνομα της Sahar Khodayari ή τα ονόματα των αμέτρητων άλλων μουσουλμάνων οπαδών ποδοσφαίρου που θυσίασαν την ζωή τους για το αγαπημένο μας άθλημα.

Νίκος Βράντσης